تکنیک های ایده پردازی کسب و کار: چگونه می‌توانیم ایده‌های خلاقانه برای کسب و کار خود پیدا کنیم؟

هر کسب و کاری با یک ایده آغاز می‌شود؛ ایده‌ای که می‌تواند به عنوان بذر یک شرکت موفق و پایدار عمل کند. هر مرحله از مسیر بیزینس با چالش‌ها و مسائل خاص خود همراه است. از تأسیس اولیه تا رشد و توسعه، کارآفرینان باید با مشکلاتی نظیر تأمین مالی، مدیریت منابع انسانی و تغییرات بازار مواجه شوند.

همچنین در دنیای رقابتی امروز، شرکت‌های کوچک برای آنکه بتوانند با شرکت‌های بزرگ رقابت کنند به روش هایی هوشمندانه نیاز دارند. این شرکت‌ها با نگاهی تازه و متفاوت به نیازها و مشکلات موجود، و با توجه ویژه به خلق ایده‌ های نوآورانه و خلاقانه می‌توانند راه‌حل‌هایی ارائه دهند که نه تنها کلید حل مسائل است؛ بلکه بر بازار تأثیرگذار است و به تغییرات اساسی در صنعت نیز منجر می‌شود.

ایده‌ پردازی نه تنها به شناسایی فرصت‌های جدید کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به عنوان ابزاری برای غلبه بر چالش‌ها و ایجاد تمایز در بازار عمل کند. در این مقاله، به بررسی اهمیت ایده‌پردازی خلاقانه در مراحل مختلف کسب و کار و نقش آن در موفقیت شرکت‌ها (با نگاهی به بحث ایده های نوآورانه از سایت 12manage.com) خواهیم پرداخت.

چگونه می توان ایده های نوآورانه ایجاد و آن‌ها را واجد شرایط کرد؟ ایده پردازی .

همه نوآوری ها از ایده ها شروع می شوند. اما چند سوال مهم در ابتدای کار ذهن را درگیر میکند.

چگونه ایده پردازی کنیم ؟

چگونه می توانیم بهترین و امیدوارکننده ترین ایده‌ ها را پیدا کنیم؟

این شامل یک فرآیند اجتماعی به نام ایده پردازی (فرایند شکل گیری، تصور و ساختن یک تصویر ذهنی) است که شامل 2 نوع فعالیت گسترده است: “تولید ایده‌ها” و به دنبال آن “کیفیت‌ سنجی ایده‌ها” برای اولویت بندی آن‌ها. ایده پردازی می تواند توسط فرد یا گروهی از افراد انجام شود.

برخی افراد مرحله سوم ایده پردازی را “توسعه ایده” در نظر می‌گیرند و برخی دیگر در جواب سوال ایده پردازی چیست اینگونه پاسخ می دهند: ایده پردازی شامل هر 4 مرحله از یک چرخه فکری است: از تولید، تا واجد شرایط شدن، توسعه، و “تحقق ایده”. ما در اینجا فقط بر دو مرحله اول تمرکز خواهیم کرد.

ایجاد ایده‌های نوآورانه

بدون شک ایده پردازی باید از تولید ایده شروع شود. گاهی اوقات این فعالیت و مرحله به عنوان طوفان فکری نامیده می شود، اما در واقع طوفان فکری تنها شناخته شده ترین تکنیک برای تولید ایده جدید در میان دیگران است

منبع ایده ها:

ایده‌ها باید در یک زمینه وسیع تولید شوند و ایده‌های خوب می‌توانند از هر جایی بیایند. ما نباید تنها به نوع خاصی از افراد، بطورمثال صرفا مدیران ارشد و یا کارمندان برای تولید ایده تکیه کنیم. ایده های عالی می توانند از هر نقطه ای از اکوسیستم یک سازمان – کاربران، شرکا، تامین کنندگان، یا دانشگاهیان و موسسات تحقیقاتی در زمینه مرتبط و غیره – بیایند. همه انواع نقش ها در محیطی که سازمان با آنها در ارتباط است می تواند منبع سالم ایده پردازی باشد.

سه محرک استراتژیک در  ایده پردازی کسب و کار

ما می توانیم با در نظر گرفتن سه نوع محرک استراتژیک، تولید ایده را فعال کنیم. این محرک‌ها فضا را برای تولید ایده ایجاد می کنند و در عین حال مرزهایی را مشخص می‌کنند تا ایده های خوب را از ایده‌های بد جدا کنند. یک ایده خوب همیشه حداقل یکی از آنها را مورد توجه قرار می‌دهد.

مقابله با چالش ها: اولین نوع محرک استراتژیک، حل چالش‌های تکراری و پیچیده یک سازمان است که به روش های معمول قابل حل نیستند. به عنوان مثال، یک شرکت حمل و نقل عمومی مشکلی دارد که به سختی قابل حل است: سکوهای آن همیشه شلوغ است.

فرصت ها را غنیمت بشمارید: محرک دوم، استفاده از فرصت ها در بازار است. به عنوان مثال، کاربران همان اپراتور حمل و نقل عمومی انتظار دارند تحرک یکپارچه داشته باشند؛ آنها می خواهند بتوانند به طور یکپارچه بین وسایل حمل و نقل مختلف جابجا شوند. این یک مورد جدید برای این شرکت است، همچنین فرصتی عالی برای آن است تا پایگاه کاربران فعلی خود را تقویت کند و کاربران جدید را جذب کند.

فناوری‌های نوظهور: سومین محرک استراتژیک، فناوری های نوظهور است. یک مورد خوب در این زمینه هوش مصنوعی است که با سرعت فزاینده‌ای در حال رشد است. برخی از سازمان ها قبلاً سعی کرده‌اند با خدمات، محصولات یا عملیات داخلی خود از آن استفاده کنند.

این محرک‌های استراتژیک با هم به ما کمک می‌کنند هم فضا و هم مرزهای مشخص مورد نیاز برای تولید ایده بسازیم، به طوری که بتوانیم تا حد امکان ایده‌ های روشن را برای منافع بالقوه مطرح کنیم، حتی آینده سازمانمان را تغییر دهیم.

ایجاد ایده های عالی در عمل

تولید ایده‌ها با زور ممکن نیست

اول از همه، باید این واقعیت را بپذیریم که ظهور ایده‌ها را می توان تشویق و تسهیل کرد اما نمی توان آن ها را هدایت کرد. یک رهبر نمی تواند برای ایده پردازی در کارآفرینی به سادگی از کارکنان و هم تیمی های خود بخواهد که تعداد معینی از ایده‌ها را قبل از یک ضرب الاجل مشخص ارائه کنند، این روش جواب نمی‌دهد.

ایده پردازی و خلاقیت ، خارج از چارچوب فکر کنید

کلید تولید ایده خلاقانه این است که خارج از چارچوب فکر کنید. چارچوب می تواند کامپیوتری باشد که با آن روبرو هستیم یا اتاقکی که 8 ساعت در روز در آن کار می کنیم. همچنین می تواند عادات ما یا طرز تفکر معمول ما یا بازاری باشد که در آن فعالیت می کنیم. ایده سازی به فضایی نیاز دارد که هم به مکان و هم به زمان اشاره دارد. فکر کردن خارج از چارچوب، ایجاد این فضای مورد نیاز برای باز کردن ذهن ما و کشف همه احتمالات در همه ابعاد است.

استفاده از تکنیک های ایده پردازی

علاوه بر تکنیک های طوفان فکری معمولی مانند یادداشت ایده‌ها ، می توانید از تکنیک‌هایی مانند SCAMPER و پنج چرا استفاده کنید. روش های ایده پردازی دیگر برای ایجاد ایده‌های خوب عبارتند از 6 کلاه فکری دی بونو، دعوت از افراد با ذهن‌های باز به «اجرا و یادگیری»، استفاده از «هاکتون‌ها» برای تولید راه‌های جدید برای حل مشکلات، و برنامه بازدید از صف یا خط مقدم برای ارائه دیدگاهی واضح‌تر، مشاهده عملیات خط مقدم و درک بهتر مشتری. همچنین روش های تحلیلی برای تولید ایده وجود دارد، به عنوان مثال، تحقیقات بازار و تجزیه و تحلیل رقبا، روند صنعت، تغییرات شرکا و غیره.

ایده های خلاقانه واجد شرایط

پس از تولد ایده‎‌ها در یک سازمان، ما باید آنها را کیفیت سنجی کنیم، به عنوان مثال، تصمیم بگیریم که کدام یک بیشترین پتانسیل را برای ارائه ارزش واقعی به سازمان و ذینفعان آن در پایان روز دارند.

ایده های واجد شرایط از دیدگاه استراتژیک

همسویی استراتژیک: برای واجد شرایط بودن یک ایده، اولین معیار تأیید همسویی استراتژیک آن است؛ یعنی اینکه ببینیم آیا در محدوده یک یا چند فضای تولید ایده ایجاد شده توسط سه محرک استراتژیک سازمان مربوطه که قبلا ذکر شد قرار می‌گیرد یا خیر؟! از جمله حل چالش‌های تکراری پیچیده، استفاده از فرصت‌های بازار و استفاده از فناوری‌های جدید. هنگامی که ایده در محدوده یک یا چند فضا قرار می گیرد، به محرک(های) استراتژیک منطبق سازمان خدمت می کند، بنابراین از نظر استراتژیک با هدف آن سازمان همسو می شود.

توازن استراتژیک: یکی دیگر از معیارهای واجد شرایط بودن یک ایده از دیدگاه استراتژیک، با تعادل مرتبط است. مجموعه ایده‌های واجد شرایط باید تعادل خوبی را از نظر درجات نوآوری خود حفظ کنند. برخی از این ایده ها ممکن است تحولات محصول ساده ای را به همراه داشته باشند، اما برخی دیگر ممکن است به نوآوری های مخرب منجر شوند. اولی را می توان به عنوان یک اقیانوس قرمز و دومی را به عنوان یک اقیانوس آبی مشاهده کرد. در اقیانوس قرمز، کارها کمی متفاوت انجام می‌شود و بهبودها در بازار موجود یا محصولات فعلی جستجو می شود. در حالی که در اقیانوس آبی، آب‌های ناشناخته کشف می‌شوند، بازارهای جدید و ارزش‌های جدید ایجاد می‌شوند، حتی اگر بازارهای موجود مختل شوند. گاهی اوقات، ما به ایده‌های اقیانوس قرمز بیشتری نیاز داریم تا در جایی که برتری مطلقاً واجب است، پیشرفت کنیم. گاهی اوقات، ما به استراتژی‌های اقیانوس آبی بیشتری نیاز داریم تا به طور چشمگیری استراتژی‌هایمان را تغییر دهیم و سازمان خود را در جهتی جدید بچرخانیم. ما حتی ممکن است به اقیانوس های بنفش نیاز داشته باشیم.

انواع ایده

ایده‌های واجد شرایط را می توان به انواع مختلف دسته بندی کرد. برخی از آنها بیشتر مبتنی بر محصول هستند، مانند ایده توسعه نوع جدیدی از خدمات. برخی از آنها بیشتر فرآیندگرا هستند، مانند ایده تغییر روش کار افراد. برخی از آنها بیشتر بر رشد متمرکز هستند، مانند آنهایی که هدفشان ایجاد درآمد است. و بقیه ممکن است بیشتر مبتنی بر کارایی باشد، مانند ایده هایی که هدفشان صرفه جویی در هزینه ها یا انجام سریع‌تر کارها است.

ایده های واجد شرایط در چارچوب یک سازمان

ایده‌ها باید در یک سازمان (کسب و کار) به گونه‌ای که واجد شرایط یا فاقد صلاحیت باشند، جایابی شوند، که برای آن می توان از پیش‌بینی‌ها برای آوردن یک ایده در زمینه خاص آن سازمان استفاده کرد. به عنوان مثال برای ایده پردازی ، سناریویی را تصور کنید که در آن یک ایده در سازمان در حال ارزیابی است و ما باید سوالاتی مانند سوالات زیر را بپرسیم:

بعد از اجرای ایده چه اتفاقی خواهد افتاد؟

چه چیزی تغییر خواهد کرد؟

آیا مردم رفتار متفاوتی خواهند داشت؟

آیا ارزش جدیدی را به مشتری ارائه می دهد؟

حتی خوبست به این سوال هم توجه کنید که: بعد از ایده پردازی نوبت کدام مرحله است؟

در حالی که ایده پردازی به طور کلی یک فرآیند اجتماعی است، انتخاب و کیفیت سنجی ایده ها از آن هم اجتماعی‌تر است. این نیاز به گفتگوهای باز بین همتایان برای بررسی، به چالش کشیدن و گاهی اوقات انتقاد از ایده ها دارد. همچنین از حامیان می‌خواهد که به ایده‌ها رأی دهند یا آن را تضمین کنند.

ایده های واجد شرایط در عمل

برای واجد شرایط بودن ایده‌ های خلاقانه، باید شیوه‌هایی را ایجاد و اجرا کنیم که بازار ایده‌ای سالم ایجاد کند که در آن ایده‌ها را بتوان دید، بررسی کرد، دور انداخت، به چالش کشید، دستکاری کرد، حمایت کرد یا خرید. بهترین شیوه برای کیفیت سنجی ایده‌ها ممکن است روش‌های اجتماعی باشد که مبتنی بر تیم سازی و ایده پردازی است؛ و شامل گفتگوهای واقعی و تعاملات حضوری می‌باشد. یک مثال معمولی کمیته اژدها است، که در آن شخصی با یک ایده آن را به گروهی از افراد (گروه اژدها) ارائه می‌کند، که ایده را به چالش می‌کشند و به آن امتیاز می‌دهند تا اولویت آن را تعیین کنند. مورد دیگر سیستم Google’s Seven- Buddy  است که در آن هر ایده به رأی هفت نفر نیاز دارد. مزیت بزرگ شیوه‌های اجتماعی (تیم سازی و ایده پردازی) این است که یادگیری جمعی و تجربیات عالی را تضمین می‌کنند؛ حتی زمانی که یک ایده رد می‌شود. که در اغلب مواقع (حدود 9 بار از 10 بار) رد شدن ایده اتفاق می‌افتد.

همچنین شیوه‌هایی ابزارگونه هم وجود دارند،؛ برای مثال فرضیه ارزش که شامل حدس‌زنی آگاهانه درباره ارزشی است که با هدف اولویت‌بندی یک ایده در مجموعه ای از ایده ها انجام می‌شود. در این روش گاهی اوقات تمرین به سادگی درخواست می کند که ارزش فقط در یک جمله بیان شود، که کاملاً چالش برانگیز است اما اگر به درستی انجام شود می‌تواند بسیار کاربردی باشد.

جمع بندی

به طور خلاصه، تولید ایده اولین گام نوآوری است. اگر به خوبی انجام شود، می تواند دری را به قلمرو احتمالات باز کند، چالش ها را به فرصت تبدیل کند و راه را برای راه حل های پیشگامانه ای که قدرت شکل دادن به آینده دارند هموار کند؛ و سیم بیزینس بعنوان یکی از بهترین برگزارکنندگان دوره های آموزشی مدیریت کسب و کار همواره در تلاش بوده این مفاهیم را به ساده ترین شکل ممکن به علاقمندان مدیریت آموزش دهد.

منابع
Collet, B. (2019). Agile leadership. (Online course).
Cascade Team. (2023, April 10). Blue Ocean vs. Red Ocean Strategy. 8-1-2024
https://www.12manage.com/